Met je poten in de klei! Waarom beleidsmedewerkers soms de oplossing in buurten in de weg zitten.

Leefbaarheid

Hoe zorg je ervoor dat een buurt in beweging komt? Dat een wijk leefbaarder wordt? Daarvoor kijken we maar al te vaak naar de politiek, naar de gemeente, naar ambtenaren. Maar hoewel de overheid vol zit met goede bedoelingen, komt het antwoord daar nu vaak juist niet vandaan.

Dat is althans de opvatting van Maartje van der Lee, oprichter en eigenaar van Buurtbinders. Zelf omschrijft ze Buurtbinders als vrij letterlijk, een organisatie die buurten bindt, en “als leefbaarheid onder druk komt te staan, komen wij in actie.” Dat betekent wijken ingaan om daar twee werelden bij elkaar te brengen: die van de ambtenaren en van de bewoners.

Klinkt dit niet als het werk dat opbouwwerkers doen? Ja, zo zegt Maartje, maar in het huidige systeem worden opbouwwerkers niet in hun kracht gebruikt. Doordat aanbestedingen nu de norm zijn wanneer gemeenten in actie komen, wordt het werk van de opbouwwerker te veel ingekaderd: de gemeenten bepalen veelal de opdracht van het opbouwwerk en daaraan gekoppelde resultaten, terwijl als je eigenaarschap van bewoners wil in een wijk, bewoners ook mee zouden moeten bepalen wat de invulling van het opbouwwerk zou moeten zijn. Dat vraagt een andere aanpak en rol van een gemeente. 

"We geloven bij Buurtbinders dat we met de poten in de klei moeten staan. Verhalen aanhoren in de wijk. Met een caravan in de wijk wonen. Om zo erachter te komen wat er echt voor bewoners op het spel staat."

Het is een aanpak waarvan Maartje merkt dat het werkt. Maar ook een die radicaal andere keuzes van de politiek vergt. Keuzes die nog niet vaak worden gemaakt. De cyclus van 4 jaar, van verkiezingen, bepaalt vaak de keuzes van politici. Terwijl wijkproblematiek dikwijls een visie over een veel langere periode vergt: “Ik wil het niet, maar soms word ik er een beetje moedeloos van. En tegelijkertijd begrijp ik het ook. Ik kom namelijk nooit mensen tegen die niet willen of geen goede intenties hebben, maar die verstrikt zitten in dat ingewikkelde systeem.”

Maartje heeft dan ook bewondering voor bestuurders die dit wel kunnen overstijgen: “Dan kun je twintig jaar bouwen. Dan kun je een transitie starten. Dan kun je met elkaar zeggen: ik heb er geloof in, ook al weten we nog niet precies wat de uitkomst gaat zijn. Maar we gaan het doen.”

Kwetsbaarheid

Het vraagt een vorm van moed om aan de slag te gaan, te starten zonder een blauwdruk, het brengt kwetsbaarheid met zich mee. Zo vertelt Maartje ons: “ik twijfel veel, wat is in deze situatie het goede om te doen? Dat zorgt soms ook voor de nodige emotie, maar juist dat is waar ons vak over gaat.”

Toch gunt zij iedere professional die zich inzet voor leefbaarheid wat zij ervaart met de aanpak van Buurtbinders. Want de wereld van de beleidsmedewerker is nu zo ver losgezongen van het leven in de wijk waarover beleid wordt gemaakt, dat zij elkaar niet meer raken. Terwijl de voeding tussen die twee werelden essentieel is.

We bieden opleidingen aan waar we vooral wijken op willen leiden, want daar vinden deze werelden elkaar: bewoners, sociaal werkers, ambtenaren, woningcorporatie, zorg. Geen twee werelden, maar een gedeelde wereld. Waarin de verhoudingen soms ook op de kop kunnen staan: “we starten in oktober met een opleiding voor bewoners om les te geven aan beleidsambtenaren. Om zo samen de wijk op te bouwen.”

Het is een wereldbeeld dat diep geworteld is in idealen. In een droom van een eerlijke wereld, een wereld waarin mensen in contact met elkaar blijven, naar elkaar luisteren. Een wereldbeeld waarin het belangrijkste is dat we ons inzetten om de wereld een beetje beter te maken. Idealistisch, en daardoor ook een gemakkelijk doelwit van spot. Wat doet dat met haar? “Sorry voor het taalgebruik, maar soms is dat gewoon kut. Maar toch is het je morele plicht om door te gaan. Je mag vallen, diep zitten, maar je staat weer op, niet zeuren en je gaat door.“