‘Dit is ons verzet’ Een gesprek met Denise Harleman

Droom van Collectief Kapitaal 

“Wij hebben een droom. En onze droom is dat in Nederland ieder mens de mogelijkheid heeft om een waardig bestaan op te bouwen. En dat is nu niet zo. Wat wij zien is, om dat wel mogelijk te maken, we aandacht moeten hebben voor allerlei structuren van ongelijkheid, die in onze samenleving zitten. Dan kun je denken aan hoe we economische welvaart verdelen, maar ook over articulatiemacht: welke stemmen worden gehoord, aan welke verhalen besteden we aandacht, en welke niet? Wie krijgt de mogelijkeid om te spreken? En over waardig werk, wat wordt wel en niet als waardig gezien? Er is werk waar je constant een groot risico loopt, waar je onderdrukking in ervaart, en wat in die zin niet als waardig werk ervaren kan worden. 

Wat wij doen is op verschillende niveaus kijken hoe een alternatief eruit zou kunnen zien. Die alternatieven voeren wij ook echt uit. Dat zijn de praktijken die we binnen de collectieven die wij hebben weten vorm te geven, om die structuren  op kleine schaal te doorbreken, en daarmee aan de wereld te laten zien: dit is ons verzet. Er is wel iets anders mogelijk.” 

Geen ideaalplaatje 

“Ik heb geen ideaalplaatje over hoe de wereld er over een aantal jaar uitziet. En daar zit een opvatting onder. Ik ben bezig met het verbeelden van een alternatief. Maar dat is een organisch proces. Met ieder mens dat aansluit komen er weer nieuwe mogelijkheden. Want iedereen brengt nieuwe wijsheid met zich mee. Daarom is het moeilijk om te zien hoe iets er in de toekomst uit zal zien, want daar zit een veronderstelling van een bepaalde lineariteit aan vast. Als je het eindbeeld al voor je ziet hoef je alleen maar de stappen daarnaartoe te zetten. Maar ik ben bezig met een proces waarbinnen je condities creëert waarbinnen mensen samen tot ideeën kunnen komen.” 

Doorzetten 

“Ik ben het meest trost op dat we doorgezet hebben. Op zoveel momenten is het niet leuk geweest. En ook: ik weet waar ik vóór ben, maar nog niet precies hoe dat eruitziet. Ik heb een ideaalbeeld, maar de praktijk is nog niet zo. En dat maakt dat ik regelmatig twijfel aan mijn praktijk. Is dat wel goed genoeg? Doet het waar het voor bedoeld is?  Tussen het nu en je droom verdragen wat de imperfecties nog altijd zijn, met welke compromissen kun je leven en welke niet, dat is heel confronterend. En trots zijn is daarmee ook confronterend, want wat mag ik mezelf al geven en wat niet? Daarom kom ik met doorzetten. Want met alle vreugde, verdriet, machteloosheid en boosheid zetten wij door.” 

Advies voor anderen die het verschil willen maken 

“Ik denk dat het belangrijk is om jezelf uit te dagen en dat je verantwoordelijkheid blijft voelen om kennis te nemen van levens die niet lijken op die van jou. Over dat wat je nog niet kent is het makkelijk te oordelen, of in oplossingen te denken, of voor die ander te denken. Maar in het aangezicht van alles wat je onbekend is word je wijzer.” 

Foto Denise gemaakt door Bas Losekoot